Geçitköy… Kars’ın Akyaka ilçesine bağlı, hayvancılıkla geçinen oldukça küçük bir köy. Rakım 1532. Şehir merkezinden Geçitköy’e doğru giderken uçsuz bucaksız arazilerde eskisinden çok daha seyrek olarak hayvan sürüleriyle karşılaştık. Köye girdiğimizde ise bizi çocuklar karşıladı. Havanın temizliği kadar bizi çarpan başka bir şey var; neredeyse kimse yaşamıyor. Sorduk, ‘Herkes yaylada’ dediler. Köyün resmi nüfusu 342 olarak kayıtlı. 1985’te ise nüfus 698’miş..
Geçitköy, İş Bankası ve iştiraki İşNet’in yakın zaman önce başlattığı 100 Köye İnternet projesinin hedefine ulaştığı nokta. Yani bu kapsamda internet ulaştırılan 100’üncü köy. İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran ve bölge yöneticileriyle birlikte bir grup gazeteci arkadaşımla Geçitköy’deki törene katıldık. Köylü meraklı, “Sor bakalım bedava mı” diye Hakan Aran’ı sıkıştırmamı istediler. Yanıt, “Evet bütün giderler bizden” oldu.
FİTİL MARAKEŞ’TE ATEŞLENDİ
Hakan Aran, projenin nasıl başladığını anlattı. Meğer, Ekim 2023’te Marakeş’te yapılan ve ekonomi dünyasının da yakından takip ettiği Dünya Bankası toplantısında projenin fitili ateşlenmiş. Aran, fikrin çıkış noktasını şöyle özetledi: “Marakeş’te Dünya Bankası’ndan bir katılımcı internete erişimin büyük sorun olduğunu, bunu sağlamadan gelişimi inşa etmenin mümkün olmadığını söyledi. Bunun için Dünya Bankası olarak gelişmekte olan ülkelerde internete erişim projelerini fonladıklarını anlattı. Panelden sonra kendisine sordum; Türkiye olarak proje yapsak destek verir misiniz? Verdiği yanıt ilginçti. Türkiye’yi gelişmekte olan ülke sınıfında görmediklerini, bu yüzden olamayacağını söyledi. Biz de bu işi biz yaparız dedik.”
Marakeş’te çıkan fikir Marakeş’te kalmadı. Dünya Bankası toplantısının yapıldığı binadan çıkmadan Hakan Aran, bankanın teknoloji iştiraki İşNet yetkililerini aradı, “Türkiye’de internet olmayan kaç köy var” dedi.
Tam 2 bin köy. Aran bu kez soru sormadı, talimat verdi: “Bana bir köye internet götürmenin maliyetini çıkarır mısınız?”
Hemen hesaplar yapıldı, yanıt Aran’a ulaştırıldı: “Verdikleri bütçeyi duyunca Dünya Bankası’na ihtiyacımız yok, bunu İş Bankası olarak biz yapabiliriz diye düşündük. Bir kriter getirdik. Öyle köylere gidelim ki cep telefonu da tam çekmiyor olsun. Marakeş’te kararı aldık. 100 köy belirleyelim dedik. Hızla çalışmaya başladık.”
3.5 MİLYON TL İLE BAĞLANDILAR
Türkiye’de 188 bin 232 köy var. Bunların 2 bininde internete erişim yok. İş Bankası’nın 100 Köye İnternet projesi kısa sürede tamamlandı. 100’üncü köy olan Geçitköy’de Genel Müdür Hakan Aran, “100’de duramadık, 133 köye ulaştık” bilgisini verdi. Çünkü projeye başladıktan sonra büyük bir talep olmuş. Geçitköy muhtarı da bunu duyup Kars’taki İş Bankası yetkililerine ulaşmış, köyünü dünyaya bağlamış.
Aran’ın verdiği bilgilere göre proje 182 köye ulaştığında duracak. Yani verilen sözler tutulacak ama yeni talepler alınmayacak. Aran bu noktada, eski çalışma yeri Türk Telekom ile irtibata geçtiğini ekledi hemen: “Türk Telekom CEO’su Ümit Önal’a durumu ilettim. Olumlu yaklaştılar. Bundan sonra gelen talepleri onlar devralacaklar.”
Bu noktada maliyetle ilgili sorumuzu yönelttik, “Peki bir köye internet ulaştırmanın maliyeti nedir?”
Hakan Aran, 133 köyün toplam maliyeti üzerinden soruyu yanıtladı: “Köylere internet götürmek için 80 bin ama asıl mesele sonrası. 133 köyün her yıl 100 bin ’luk uydu maliyeti var. Biz toplamda 3.5 milyon TL’lik yatırımla projeyi gerçekleştirdik.”
HER İŞ İNSANI KENDİ MEMLEKETİNE YAPABİLİR
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, 100 Köye İnternet projesiyle gelinen noktanın, fırsat eşitliğinde yeterle olmayacağının altını çizdi. 2 bin köyde internet olmadığını hatırlatarak iş dünyasına bir çağrıda bulundu: “İş dünyasında köylere internet ulaştırmanın maliyetini karşılayacak çok fazla iş insanı var. Anadolu kökenli birçok şirket var. Her iş insanı kendi memleketindeki köyleri sahiplensin. Biz de İşNet olarak altyapı desteği verelim. Bir konuda uzun süre destek verdiğinizde hiç ummadığınız başarılı etkileri olduğunu, beklemediğiniz sonuçlar alabildiğinizi görüyorsunuz. İnternet erişimiyle ilgili de böyle sonuçlar alınacağına inanıyoruz.”
OKULDA AKILLI TAHTA VAR İNTERNET YOK
Geçitköy’de internetin ne ifade ettiğini köyün muhtarı Ahmet Gündoğdu en net ifadelerle anlattı. Köy okulunda bir öğretmenin görev yaptığını söyleyen Gündoğdu, “İnternet köy için büyük nimet. Kimin emeği varsa teşekkür ederim. Okulumuz için çok seviniyoruz. Çünkü akıllı tahta var ama çalışmıyordu. Otobüsten internet alıyorduk. Bir evde vardı. Ayda 700 TL ödüyorduk. Şimdi buradan satış da yapabiliriz. 10 ineği satsan, internete koysan büyük fayda. Telefonlarımız da çekmiyordu, şimdi bu sorun da kalmadı” diye konuştu.